logo2.gif

Co słychać w naszej szkole?

 

Witaj na naszej stronie mamy nadzieję, że Ci się spodoba.

Zapraszamy ponownie.

X/XI w - Kiedy ok. 960r. Mieszko I rozpoczął dzieło formowania państwa polskiego, Pogórze Dynowskie, a zwłaszcza jego część ograniczoną dolinami środkowego Wisłoka i środkowego Sanu pozostawało terenem porośniętym dziewiczą i nieprzebytą puszczą, gdzie człowiek zapuszczał się raczej rzadko. Oczywiście żadnego oddźwięku nie mogły znaleźć ludzkie wydarzenia tego okresu jak przyjęcie chrześcijaństwa czy już w czasach Bolesława Chrobrego zjazd gnieźnieński a nawet walka z Książętami ruskimi o Grody Czerwieńskie (niezbyt przecież odległe od Pogórza). Wobec braku źródeł pisanych niejasna pozostaje przynależność polityczna tego terenu; pewien pogląd na ten temat można wyrobić sobie analizując źródła odnoszące się do terenów sąsiednich. Wiadomo z tzw. Powieści lat minionych (XII wiecznej kroniki ruskiej), że w 981r. Przemyśl znajdował się w rękach polskich, na Polakach zdobył ów gród Książę ruski Włodzimierz. Z kolei tzw. Latopis kipacki (inna XIII wieczna kronika ruska) wzmiankuje (po raz pierwszy zresztą) istnienie Sanoka ok. 1150r. i jego przynależność do Rusi. Zapewne, więc Pogórze Dynowskie było na przełomie X i XI wieku typowym terenem pogranicznym często przechodzącym spod władzy książąt polskich pod władzę Rusi i vice versa. 

1031- w rezultacie zwycięskiej wojny księcia kijowskiego Jarosława Mądrego z Mieszkiem II Grody Czerwieńskie oraz Ziemia Przemyska przeszły w ręce ruskie a granica polsko - ruska ustaliła się na przeciąg blisko trzech stuleci na rzece Wisłok. Puszcza porastająca Pogórze Strzyżowskie stała się teraz naturalną zaporą utrudniającą inwazję polską na Ruś Kijowską oraz na odwrót. 

1340 - 1366 Kazimierz Wielki prowadzi zwycięską wojnę z książętami ruskimi w efekcie, której tzw. Ruś Halicko - Włodzimierska włączona zostaje do Polskiej. Puszcza graniczna między Wisłokiem a Sanem stała się teraz przeszkodą dla integracji świeżo podbitego terytorium z resztą Polski. Dlatego też król rozpoczyna na terenie Pogórza wielką akcję kolonizacyjną, którą prowadzić będzie do śmierci, a którą później podejmą jego następcy, zwłaszcza Władysław Jagiełło. Nowo zakładane osady włączane są w obręb jednostki administracyjnej zwanej Ziemią Sanocką. 

1359- Kazimierz Wielki wydaje dokumenty lokacyjne dla dwóch pierwszych osad w dolinie Stobnicy - prawego dopływu Wisłoka - Brzozowa i Domaradza. W 1388 roku Brzozów zostaje przeniesiony na swoje obecne miejsce (decyzją Władysława Jagiełły). Miejsce pierwotnej lokacji miasta otrzymuje teraz nazwę Starej Wsi. 

1366- Kazimierz Wielki wydaje dokument lokacyjny dla wsi Blizne. 

1377- Papież Grzegorz XI powołuje do istnienia diecezję przemyską obrządku rzymsko- katolickiego. 

1382- Śmierć Ludwika Węgierskiego. Ruś Halicka wraz z Ziemią Sanocką przechodzi pod faktyczne zwierzchnictwo Węgier. 

1384- Królowa Węgier Maria, córka Ludwika Węgierskiego nadaje i Domaradz wraz z przyległymi terenami leśnymi łacińskiemu biskupowi przemyskiemu. Miejscowości te stały się zalążkiem późniejszego dużego kompleksu dóbr ziemskich zwanych kluczem Brzozowskim biskupstwa przemyskiego. W 1402 roku został on powiększony o wieś Blizne. Prowadzenie akcji kolonizacyjnej na tych terenach przejmują teraz z rąk królewskich biskupi przemyscy. 

18.IV.1425- Ordynariusz przemyski Janusz z Lubienia podejmuje decyzję o kolonizacji prawego dopływu Stobnicy - Łączki (późniejszej Golcówki) wydając przywilej lokacyjny dla wsi Nowy Domaradz (dzisiejszy Domaradz Góra). Niektórzy uczeni widzą w tej wsi zalążek Golcowej. 

23.VI.1448- Wobec słabego rozwoju osadnictwa na terenie Nowego Domaradza kolejny rezydujący w Przemyślu biskup Piotr z Chrząstowa wydaje niejakiemu Maciejowi Golczowi dokument zezwalający na założenie w środkowym i górnym biegu Łączki wsi Piotrowin. Nazwa nowo zakładanej osady nawiązuje zarówno do imienia biskupa - fundatora jak i zapewne do znanej legendy o wskrzeszeniu rycerza Piotrowina przez św. Stanisława biskupa i męczennika. Z bliżej nieznanych przyczyn nazwa ta nie utrzymała się i została zastąpiona nazwą pochodzącą od nazwiska zasadźcy pierwszego sołtysa - Golczowa, przekształconą po 1859r obecną formą Golcowa. Obszar przewidziany do zasiedlenia wynosił 60 łanów miary frankańskiej -tj. ok. 1500ha; dawało to możliwość utrzymania około 270 osobom. Osadników biskup obdarzał dwudziestoczteroletnim okresem tzw. wolnizny, czyli całkowitego zwolnienia z wszelkich czynszów i innych powinności na rzecz właściciela gruntu. Osobne uposażenie otrzymał sołtys i proboszcz (pierwszy proboszcz golcowski Maciej wzmiankowany w 1477r). 

ok.1485- Wybudowany został istniejący do dziś kościół parafialny p.w. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Barbary. Wokół niego zaczęło się tworzyć pierwotne centrum wsi, które w późniejszych stuleciach w miarę rozwoju osadnictwa przesunęło się w kierunku południowo - wschodnim w górę doliny Łączki- Golcówki. W 1589r został on konsekrowany przez bp Wojciecha Baranowskiego w ciągu następnych dziesięciu lat rozbudowany. 

1593- Bp. Wawrzyniec Goślicki wykupuje sołectwa w Domaradzu oraz Nowym Domaradzu. Prawdopodobnie w tym czasie (brak jednak danych źródłowych) nastąpiło wykupienie sołectwa golcowskiego; poza dokumentem lokacyjnym żadne inne źródło nie wzmiankuje ani sołectwa ani funkcji sołtysa z Golcowej. Nie wiemy, więc jakie były dalsze koleje losu Macieja Golcza, jego rodziny ani sołectwa golcowskiego w ogólności. Według protokołu lustracyjnego wsi z 1748 (patrz niżej) wsią z ramienia biskupa zarządzał rządca i wieś, co powoli posiadała samorząd złożony z wójta i przysiężnych; organ ten jednak w dużej mierze zależny był od ordynariuszy przemyskich 

1624- protokół wizytacyjny parafii Blizne bp Jerzego Albrechta Denhoffa z 1699, mówiący m.in. o spustoszeniu klucza brzozowskiego przez Tatarów wspomina o istnieniu w 1624 r. w pobliżu Bliznego wsi Różanka, w której Tatarzy mieli rozłożyć się obozem przed najazdem na Blizne. Według wszelkiego prawdopodobieństwa chodzi tu o Różankę stanowiąca dziś południowo-wschodnią część Golcowej a zatem już w początkach XVII wieku osadnictwo w dolinie Łączki - Golcówki osiągnęło górny bieg tej rzeczki. 

1672- Liber memorabilium (Księga rzeczy godnych pamięci) - kronika parafii brzozowskiej odnotowała fakt kolejnego najazdu tatarskiego na dobra biskupie w dolinie Stobnicy w trakcie, którego spustoszone zostało Blizne a z Golcowej uprowadzonych zostało w jasyr 77 mieszkańców, zrabowano taż 24 konie i 11 sztuk bydła. Jeden ze wspomnianych wyżej najazdów stał się zalążkiem legendy o cudownym ocaleniu mieszkańców Bliznego z rąk tatarskich za sprawą św. Michała oraz późniejszego kultu Archanioła na Górze św. Michała (tzw. "Michałku") położonej w pobliżu granicy między Bliznem a Golcową. 

1696- ks. Maciej Misiewicz - proboszcz golcowski od 1658 ginie zabity przez Tatarów (wg kroniki parafii Golcowej) 

1745 - 1748- sporządzona zostają przez lustratorów bp Wacława Hieronima Sierakowskiego protokoły lustracji kościoła i parafii (1745) oraz wsi (1748). SA to pierwsze dokumenty zawierające więcej szczegółów na temat Golcowej oraz życia jej mieszkańców. M.in. podają one: 

- liczbę mieszkańców wsi w połowie. XVIII wieku 497 w tym 131 mężczyzn, 134 kobiet, 127 synów, 105 córek; 

- nazwiska ówczesnych mieszkańców Golcowej (Koza, Mikoś, Wójcik, Bober, Ćwiąkała, Suchorabski, Klimek, Kopczyk, Obłój, Śmigiel), - co wskazuje, że obecna ludność wsi jest w prostej linii potomkami ludności zamieszkującej wsi, co najmniej w I połowie. XVIII wieku; 

- wskazują na zachodzenie już w XVIII wieku procesu zmniejszania się przeciętnej powierzchni gospodarstw z 1 łana (tj. ok. 25ha) w XV w do 1 łana (tj. ok. 6ha) w trzysta lat później, oraz na początek (na razie bardzo skromny) procesu rozdrobnienia gruntów (gospodarstwo najwyżej w dwóch kawałkach) 

- potwierdza, że w imieniu biskupa przemyskiego wsią zarządzał rządca mający swą siedzibę we dworze znajdującym się naprzeciw dzisiejszego "Elektrobusu". Dwór ten wzniesiony był z drzewa cisowego i kryty gontem. Część gruntów uprawnych (ok. 10ha) leżących między dzisiejszą drogą Golcowa - Blizne a przysiółkiem Porąbki (tzw. Dworskie) stanowiło folwark. Praca na folwarku opierała się na pańszczyźnie, której wielkość (przeciętnie 2-3 dni w tygodniu) zabrała od wielkości dzierżawionego gospodarstwa. Co ciekawe w połowie, XVIII w kiedy w Polsce obserwowano wzrost pańszczyzny to w Golcowej istniało 8 gospodarstw "puszczonych na czynsz" 

- we wsi znajdował się młyn, dwie karczmy i browar, 

-przez Golcowę przechodziła droga łącząca tzw. Gościniec sanocki (czyli współczesną drogę Rzeszów - Sanok z Wesołą). 

- Różanka stanowiła jeszcze wówczas odrębną wieś, protokoły mówią o sporach granicznych między mieszkańcami Golcowej a Różanki - być może tu leży źródło późniejszego antagonizmu między Dołem a Różanką istniejącego jeszcze w latach pięćdziesiątych XX w, a którego relikty spotkać można do dziś. Różanka już wtedy bezpośrednio graniczyła z Izdebkami oraz Przysietnicą należącą do klucza brzozowskiego od 1413 r. 

-formalnie Golcowa stanowiła samodzielną gminę z własnym samorządem w postaci wójta i przysiężnych, w praktyce zależnych w dużej mierze od rządcy. 

1772- I rozbiór Polski. Golcowa wraz z cała południową i południowo - wschodnią częścią naszej Ojczyzny zostaje zagarnięta przez Austrię stając się jedną z części monarchii habsburskiej jako tzw. Królestwo Galicji i Lodomerii. Administracyjnie wieś podporządkowana zostaje cyrkułowi (powiatowi) sanockiemu oraz gubernium (województwu) lwowskiemu. Już wówczas władze austriackie zaczynają prowadzić na ziemiach polskich polityką podburzania chłopów przeciw duchowieństwu i szlachcie, która swój tragiczny finał znajdzie w 1846 r. w trakcie galicyjskiej rabacji. W tym samym czasie zaznaczają się już początki tzw. józefinizmu - polityki zmierzającej do praktycznego przekształcenia Kościoła Katolickiego w instytucję państwową. 

1773- ludność Golcowej wraz z mieszkańcami innych wsi klucza brzozowskiego tj. Przysietnicy, Bliznego, Domaradza i Starej Wsi wznosi skargę do cesarzowej Marii Teresy przeciw swym proboszczom zarzucając im samowolne podwyższanie tzw. - mesznego 

1775- z kolei proboszczowie Golcowej, Bliznego, Domaradza i Przysietnicy wznoszą skargę do władz gubernialnych we Lwowie przecie ludności tych wsi odmawiających płacenie dziesięciny. Na specjalnym wyjazdowym posiedzeniu komisji gubernialnej w Brzozowie podjęto decyzje o zamianie dziesięciny w naturze (wyłącznie) na pieniężną, potwierdzono tez obowiązek płacenia dziesięciny. 

1786- patent cesarza Józefa II ograniczający wymianę pańszczyzny w całej Galicji i Lodomerii do maksimum 2 dni w tygodniu. 

1786 - 1788- likwidacja przez władze austriackie klasztorów: OO Paulinów w Starej wsi (zał. 1760). Brak źródeł, które wskazywałyby, jakie szkody wyrządziła polityka józefinizmu w życiu parafii golcowskiej. W tym ciężkim dla Kościoła galicyjskiego czasie proboszczem był ks. Sebastian Jałowczyński (1785 - 1825). Prawdopodobnie na ten okres przypada likwidacja cmentarza przykościelnego i założenie obecnego. 

1831- VII - VIII - epidemia cholery. Dla zmarłych na te chorobę (ok. 19 osób) założono specjalny cmentarz w lesie zwanym do dziś Cholerne. W ciągu następnych lat XIX stulecia chowano tam również ofiary innych epidemii (czerwonki, szkarlatyny, kokluszu itp.). 

1846- rabacja galicyjska. Podburzeni przez administrację austriacką w Tarnowie chłopi polscy masowo ruszają przeciw szlachcie, dokonując licznych pogromów i masakr. Centrum tych wydarzeń staje się teren między Pilznem a Jasłem, jednak jego echa sięgają daleko na wschód m.in. do Golcowej i Domaradza. W Golcowej mieszkańcy wsi usiłują pobić proboszcza ks. Onufrego Pobóg - Kulczykowskiego i zrabować mienie plebańskie. Tylko energiczna postawa organisty Franciszka Gierada zapobiega tragedii. W tym samym czasie po Domaradzu krążą pogłoski, iż "w Wielki Piątek wszyscy chłopi mają udać się do Sanoka gdyż będzie wojna … a Jakub Szela z tarnowskiego cyrkułu szykuje się znowu na dwory" 

1859- Golcowa zostaje włączona w obręb nowo powstałego powiatu brzozowskiego, Z tego czasu zachował się odcisk pieczęci "zwierzchności gminnej w Golcowej (sic')", przedstawiający stylizowane narzędzie rolnicze: grabie i widły w girlandach zboża oraz kosz wiklinowy tzw. Opałkę. 

1865 -1866- gruntowna przebudowa kościoła parafialnego w ostatecznym wyniku której budowę przedłużono w kierunku zachodnim z około 10m zwiększono liczbę okien do dwunastu oraz dodano przedsionek od południa i zachodu, ten ostatni po uprzednim rozebraniu przylegającej do Kościoła dzwonnicy (nową, murowaną, wolnostojącą od wschodniej strony kościoła wzniesiono dopiero w 1903r). Niestety w czasie przebudowy zatarto niekiedy stylowe cechy tej budowli. Między innymi rozebrano tzw. soboty - podcienia obiegające ściany zewnętrzne kościoła od północy, wschodu i południa. 

Przebudowa ta odbyła się za proboszczów: ks. Michała Kaszubskiego, (1855-1875) i ks. Feliksa Lis-Rudnickiego (1875-1905). 

1867-1868- okres wielkich reform wewnętrznych w monarchii habsburskiej. Dotychczasowe, centralistycznie rządzone Cesarstwo Austriackie przekształcone zostaje w tzw. Austro-Węgry - tj. unię Austrii i Królestwa Węgier połączonych ze sobą osobą panującego, wspólną polityką zagraniczną, armią, walutą. W trakcie tych przekształceń między innymi Galicja uzyskuje znaczną autonomię. Powstaje lokalny parlament (tzw. Sejm Krajowy) lokalny rząd (tzw. Wydział Krajowy) i lokalne ministerstwo oświaty (tzw. Rada Szkolna Krajowa). Reformy te ożywiają w Galicji polską aktywność społeczną między innymi na polu gospodarki i oświaty. W Golcowej powstaje pierwszy budynek szkolny (1867 

1898- w Golcowej powstaje pierwsza biblioteka (szkolna, ale dostępna również dla dorosłych). 

1902- w Golcowej powstaje pierwsza organizacja społeczna Towarzystwo Sadownictwa i Ogrodnictwa. 

1905- powstaje "eksponowany" oddział szkolny na Różance. 

1906- w Golcowej powstaje ognisko Związku Nauczycielstwa Ludowego w Galicji. Jedno z trzech na terenie powiatu brzozowskiego (obok Dydni i Bartkówki). 

1902-1911- budowa i oddanie do użytku nowego budynku szkolnego (obecnego gimnazjum) 

1908- powstanie drużyny Ochotniczej Straży Pożarnej z Tomaszem Myrtą na czele. 

1914- wybuch I wojny światowej- wkroczenie wojsk rosyjskich do Galicji (25 IX do Golcowej). Zachowanie żołnierzy rosyjskich, jak odnotowuje to kronika szkolna raczej poprawne (nieliczne kradzieże i samowolne rekwizycje). 

1915V- w wyniku tzw. operacji gorlickiej wojska austriackie odzyskują zachodnią część Galicji zajmując m.in. Golcową. Następuje wówczas rekwizycja dzwonów z dzwonnicy kościoła parafialnego. Plaga maruderów. 

1918X/XI - rozpad monarchii habsburskiej, w Galicji powstaje namiastka polskiej władzy państwowej w postaci Polskiej Komisji Likwidacyjnej. M.in. w Rzeszowie i Sanoku (31 X/ 1 XI) i Brzozowie(3 XI) powstają zalążki polskich urzędów. Ustanowienie polskiej władzy państwowej zostaje uroczyście odnotowane w kronice szkolnej. 

1922- wieś Golcowa jako samodzielna gromada powiatu brzozowskiego wchodzi w skład województwa Lwowskiego. 

1926-1931- Karol Schulz- kierownik szkoły oraz proboszcz ks. Jan Lisiński(1905-1939) zakładają we wsi Kółko Rolnicze i Kasę Stefczyka, zaś Michał Gierula przy wolnej pomocy ks. Lisińskiego zakłada we wsi Spółdzielnię Mleczarską. 

Eugeniusz Pieczonka- nauczyciel, zakłada w Golcowej drużynę strzelecką. Nauczycielka Katarzyna Siwak sprowadza z Milanówka k/Warszawy jedwabniki oraz sadzonki drzewa morwowego i prowadzi kurs hodowli jedwabników. Ks. Jan Lisiński kilkakrotnie organizuje rekolekcje trzeźwościowe w wyniku, których znacznie ograniczona zostaje plaga pijaństwa, z sześciu istniejących we wsi karczem do 1944 pozostała tylko jedna (zlikwidowana w 1944). 

1927-1931- budowa odrębnej szkoły na Różance (Józef Jarczyszyn, Jan Anioł, Jan Obłój, ks. Kędra- wikary) 

22 V 1931- pierwsza wycieczka krajoznawcza z Golcowej do Krosna i Iwonicza Zdroju (wycieczka dla 90 dzieci zorganizowana przez szkołę). 

1931-powstaje pierwsza organizacja polityczna Koło Stronnictwa Ludowego w Golcowej. Liczy ok. pięćdziesięciu członków wyłącznie z Różanki. Jego prezesem zostaje Jan Obłój. Powstanie koła SL-u pogłębia istniejące już wcześniej animozje między Różanką a Dołem. 

1935 - ks.Jan Lisiński kupuje za własne pieniądze radio dla szkoły na Dole. Uczniowie wysłuchują uroczystości pogrzebowej marszałka Józefa Piłsudskiego. 

1936 - zmiana systemu organizacji samorządu terytorialnego w Polsce-gromady tracą samodzielność i zostają podporządkowane urzędom gminnym. Dotychczasowych wójtów w gromadach zastępują sołtysi. Golcowa zostaje podporządkowana Urzędowi Gminnemu w Domaradzu. 

1938 - w wyniku reformy rolnej uchwalonej przez Sejm Rzeczpospolitej jeszcze w 1925 roku parcelacji ulega folwark biskupi tzw. Dworskie. 

1939 IX - wybuch II wojny światowej- wojska III Rzeszy oraz Związku Sowieckiego najeżdżają na Polskę. Do Golcowej wkraczają wojska niemieckie( stosunkowo szybko, bo już 10.IX). Wielu mężczyzn z Golcowej bierze udział w kampanii wrześniowej jako żołnierze Wojska Polskiego. Do niewoli niemieckiej dostają się: Eugeniusz Kopczyk, Jan Kozimor, Jan Kudła, Jan Obój, Wincenty Obój, Jan Pietrasz i Wacław Śmigiel, a do sowieckiej Władysław Kopczyk. 

27.IX.1939-finał IV rozbioru Polski- granica niemiecko-sowiecka zostaje wytyczona m.in. wzdłuż Sanu. W rejonie Sanoka (Olchowce, Biała Góra) Armia Czerwona buduje pas umocnień tzw. Linię Mołotowa.. 

XI.1939-powstanie Związku Walki Zbrojnej- podziemnej armii polskiej z gen. Władysławem 

Sikorskim na czele. W gminie Domaradz powstaje komórka ZWZ obejmująca oprócz Golcowej także Blizne, Wolę Jasienicką, Jasienicę Rosielną i Orzechówkę. Komendantem tej komórki zostaje ppor. rezerwy Wojciech Dudek. 

IX 1939 - VI 1941- terror hitlerowskiego okupanta, wprowadzenie obowiązkowych dostaw płodów rolnych na rzecz administracji niemieckiej oraz zakazów: uboju zwierząt na własny użytek, mielenia ziarna oraz tkania płótna - zakazy te obwarowane były karą śmierci. 

IV 1941- seria łapanek na terenie powiatu Brzozowskiego. Do Niemiec wywiezionych zostaje 1800 młodych ludzi, w tym 39 z Golcowej. Niektórzy z nich (Katarzyna Bacior, Stanisław Dobosz, Paulina Tomoń) nie wrócili - zmarli z wycieńczenia na terenie III Rzeszy. 

22 IV 1941 najazd Niemiec hitlerowskich na Związek Sowiecki. Znaczne podwyższenie kontyngentów oraz bardzo wczesny opad śniegu (20 X 1941), który niszczy pozostałe jeszcze na polu ziemniaki wywołuje w Golcowej klęskę głodu. Spożywa się placki ze skrobi ziemniaczanej, otręby, zupę z lebiody. Tragiczną sytuację pogarsza dodatkowo epidemia czerwonki (XII-I 1942). Klęskę głodu zażegnuje nieco lepszy urodzaj w lecie 1942 r. 

VIII 1942- wywiezienie z Golcowej dziewięciu mieszkających tu rodzin żydowskich (Jammelów, Straussów, Luftów, Weissów, Chamów, Reslerów, Zelmannów - dwie rodziny o takim samym nazwisku). W ramach hitlerowskiej akcji "Endlósong" (ostateczne rozwiązanie) rodziny te zostały zamordowane w czasie likwidacji getta w Jasienicy Rosielnej. 

X - XI 1942- epidemia tyfusu i czerwonki na terenie Golcowej. 

II 1942- komórka ZWZ na terenie gminy Domaradz przekształcona zostaje w oddział Armii Krajowej. W Golcowej na Dole - powstaje silny pluton AK (dowódca ppor. Franciszek Orłowski), w którym główną rolę odgrywa wiejska inteligencja (nauczyciele i księżą) = Antoni Ceptowski, Maria Captowska, Eugeniusz Duplaga, Ignacy Duplaga, Józef Gosztyła, ks. Jan Gratkowski, ks. Franciszek Kojder, Aleksander Myrta, Kazimierz Ochęduszko, Antoni Pełdiak, Ignacy Pietrasz, Katarzyna Siwak, Władysław Śmiały i in. Pluton ten zanotował na swym koncie udane akcje bojowe w maju i czerwcu 1944 roku rozbrajając Niemców w Przysietnicy, Woli Komborskiej, Ujazdach, Domaradzu - Zatylu. 

W tym samym czasie powstaje na Różance oddział Batalionów Chłopskich liczący ok. 100 ludzi. Ppor. Wojciech Dudek, który z ZWZ -u przeszedł do BCh mianowany został komendantem powiatowym tej organizacji. Różanka stała się siedzibą Komendy Powiatowej B.Ch. Obok W. Dudka znaczną rolę odgrywali w nich Wawrzyniec Anioł, Stanisław Anioł, Władysław Gosztyła i Władysław Wrona. Oddział ten zanotował na swym koncie kilka akcji bojowych. 

V-1944 - Samoloty z dywizjonów polskich na zachodzie startujący z bazy Brindisi w południowych Włoszech, dokonał udanego zrzutu broni i amunicji dla potrzeb miejscowego plutonu AK w okolicy leśniczówki Nowiny. 

21-VIII-1944- wyparcie wojsk hitlerowskich ze wschodniej części Pogórza; do Golcowej wkraczają oddziały Armii Czerwonej. Rozpoczyna się terror kolejnego okupanta (NKWD, Smiersz), oraz wysługujących się Sowietom rodzinnych kolaborantów. W Rzeszowie na Zamku powstaje ciężkie więzienie dla patriotów polskich, a w Trzebusce k/ Sokołowa Małopolskiego- ciężki obóz NKWD dla żołnierzy AK.

1944/1945- W odpowiedzi na terror sowiecki oddziały polskiego podziemia wyczerpane pięcioletnią walką z hitlerowcami podejmują straceńczą walkę z okupantem sowieckim. W miejsce Armii Krajowej rozwiązanej w 1945 r. powstaje organizacja "NIE", walkę zbrojną kontynuują oddziały Narodowej Organizacji Wojskowej, na własną rękę prowadzą walkę zbrojną luźne oddziały A.K. Nie sposób pominąć organizacji o nazwie Wolność i Niepodległość z płk. Łukaszem Cieplińskim na czele. Na terenie Golcowej pojawia się oddział złożony prawdopodobnie z rozbitych formacji polskiego podziemia, walczących, jak się wydaje przedtem na Kresach Wschodnich II R.P. i uciekających przed terrorem sowieckim wskazuje na to nazwa oddziału "Grupa Lwowska". Przeprowadzą one udany atak na kolumnę wojsk sowieckich w Domaradzu - Płosinie likwidują funkcjonariuszy tzw. Milicji Obywatelskiej Józefa Piwowara oraz oficera Urzędu Bezpieczeństwa ppor.- Bronisława Czecha (tego ostatniego w Woli Komborskiej). 

Ponieważ w okresie uzależnienia Polski od Związku Sowieckiego, (czyli tzw. Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej) dzieje naszej Ojczyzny w okresie po 1944 roku były celowo i świadomie fałszowane przez komunistycznych pseudouczonych stąd też nasza wiedza o wydarzeniach i postaciach tego okresu jest bardzo fragmentaryczna, wiele w niej "białych plam". 

Właściwa ocena osób oraz ukazanie faktów z tego okresu dziejów w należytym świetle będą możliwe po dokładnej analizie mnóstwa dokumentów przez niezależnych historyków; wymaga to jednak długiego czasu. Uwagi te tyczą się również dziejów Golcowej stąd też niżej podane są jedynie "nagie" fakty bez próby ich wartościowania. 

8 V 1945- Koniec II wojny światowej. Na frontach polegli następujący Golcowiacy: Maciej Bacior- marynarz ORP Gryf, Jan Barański, Wacław Janusz, Józef Klimek, Piotr Klimek, Antoni Pietrasz, Józef Piwowar, Wacław Piwowar, Marcin Tomoń, Michał Więcek. 

W obozach koncentracyjnych: ks. Wójcik, (Oświęcim) Ignacy Kudła, Sebastian Obłój, Ignacy Pietrasz, Piotr Tomoń. 

1945- Golcowa wchodzi w skład nowo utworzonego województwa rzeszowskiego. 

1952 - 1953- regulacja środkowego odcinka Golcówki od mostu koło Domu Strażaka do przystanku PKS Golcowa-Dół. 

1953- otwarcie w Golcowej Urzędu Pocztowo-Telekomunikacyjnego. W latach 1974 - 1975 wzniesiono dlań w czynie społecznym nowy budynek. 

1954- zmiany w podziale administracyjnym kraju-likwidacja urzędów gmin, wsie stają się samodzielnymi gromadami. Samodzielną gromadą staje się m.in. Golcowa. 

1961- elektryfikacja wsi. Powstanie stałego kina "Strażak". 

1962- powstanie Wiejskiego Ośrodka Zdrowia pierwotnie w zaadaptowanym do tego celu budynku; nowy budynek wzniesiony w czynie społecznym oddany został w 1965 r. 

1945 - 1974- duże migracje ludności Golcowej; wielu jej mieszkańców wyjeżdża na Ziemie Zachodnie i Północne, na Górny Śląsk i innych silnie uprzemysłowionych regionów Polski a także w Bieszczady. 

1964 - 1975- budowa utwardzonej drogi wiodącej przez wieś, aż do dzisiejszego przystanku PKS Golcowa-Różanka. 

1973 - 1981 - budowa kościoła dojazdowego p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Golcowej - Różance ufundowanego przez Karolinę i Błażeja Doboszów - rodaków golcowskich z USA. Mimo bardzo wielu szykan ze strony władz państwowych oraz tzw. czynników partyjnych inwestycję tę doprowadził do szczęśliwego finału ks. Jan Jagodziński przy ważnym wsparciu mieszkańców Różanki nie żałujących trudu ani pieniędzy. Świątynię na Różance konsekrował ówczesny ordynariusz przemyski bp. Ignacy Tokarczuk 21-VII-1981 

1976 - 1986- budowa nowego Domu Strażaka (Kazimierz Wolanin). 

1987- budowa nowej kaplicy na cmentarzu parafialnym. 

1976 - 1999- zmiana podziału administracyjnego Polski; w miejsce dotychczasowych17 powstaje 49 nowych województw; Golcowa wchodzi teraz w skład nowo utworzonego województwa krośnieńskiego. Stan ten trwa do 1999 r. 

1975- uruchomienie komunikacji PKS łączącej Golcową z Brzozowem i Krosnem. 

1977 - 1990- W Golcowej uruchomiony zostaje Wydział Produkcji Zamiejscowej Fabryki Obuwia Sportowego w Krośnie 

1990 - 1995- Gazyfikacja wsi (Adolf Wójcik) 

1999- w wyniku kolejnej reformy podziału administracyjnego państwa w miejsce dotychczasowych 49 powstaje 16 nowych województw. Golcowa wchodzi w skład województwa podkarpackiego. 

- w efekcie reformy systemu oświaty w Golcowej powstaje gimnazjum (w budynku szkoły podstawowej, która otrzymała nowy budynek). 

2001- przy Szkole Podstawowej nr 1 powstaje nowa pełnowymiarowa sala gimnastyczna. 

Free business joomla templates